Geschiedenis van Lakerveld (4)

Door Peter de Pater

Wie woonden er tussen 1630 en 1730 in Lakerveld

Als dit korte artikel overkomt als een soort telefoonboek, spijt het me. Ik heb slechts geprobeerd wat Lakervelders met interessante namen te vermelden. Één familie heb ik bewust niet genoemd: dit is de familie Burggraaf. Over hen is zoveel bekend, dat één van de volgende afleveringen aan hen gewijd zal zijn. (Wel heb ik hun vermelding in het doopboek als illustratiemateriaal gebruikt)

Nog even een herhaling: Teixeira de Mattos vermeldt in 1561 68 hoe-ven. In het boek “Holland in vroeger tijd” uit 1749 worden 76 huizen in Lakerveld genoemd. Hoewel van een groot aantal mensen uit de 17e en 18e eeuw de namen slechts bekend zijn als bijvoorbeeld Piet Janszoon of Gerrit Hendrickszoon worden er toch een aantal genoemd met een familienaam. De interessantste heb ik eruit gehaald, en alle Jan Klaassens gelaten voor wat ze waren. Dit is geen grapje want op 25 juni 1692 gaat ene Jan Claessen, woonachtig in Lakerveld in ondertrouw in Leerdam.

Waar ze precies woonden is niet te achterhalen: huisnummers waren onbekend, (over postcodes, telefoonnummers, voice-mail, auto-tele-foonnummers, mobiele telefoonnummers, faxnummers, e-mail adres-sen en internet-pages zullen we het ook niet hebben), er wordt slechts vermeld dat ze woonachtig waren in Lackervelt, Lakervelt, Lakerveldt. (Misschien wel zo rustig; mijn opa Peter de Pater ontving tot ca. 1950 gewoon post met de adressering Peter de Pater Lexmond. En het kwam ook nog allemaal aan.)

In de volgende opsomming worden dopen, ondertrouwen, trouwen en soms andere bijzonderheden vermeld. Bij de gevallen van trouwen en ondertrouwen, was elke eerst genoemde persoon woonachtig in Lakerveld. (Een datum vermeld als 1710-05-10 betekent 10 mei 1710, een datum als bijvoorbeeld 1632-00-00 betekent dat alleen het jaar 1632 wordt vermeld.

Hier volgt dan zomaar een selectie uit Lakervelders tussen 1625 en 1730.

• 1625-03-13     Peter Jansz. Besitties, woonachtig in de Ravenshoek laat dopen. (De Ravenshoek is een driehoekig per-ceel land, vlakbij de Meerkerkse brug). Dit gebied was in de 17e eeuw bewoond. Wat zich hier verder af-speelde weet ik niet, maar op 1648-07-29 werd een onecht kind met de naam Lijsbet gedoopt. De moeder Neel Adriaan Jans woonde ook in de Ravenshoek. Kort na de oorlog veranderde G.J. Versluis de Ravenshoek van griend in een populierenbos. Perceel is thans eigendom van C.J.P. Boogers.*
• 1632-00-00    Aert Jansz. Kersbergen laat dopen
• 1656-06-01     Willemtje Cornelis Verhoef trouwt
• 1660-01-15     Claes Fransen van Muijden trouwt
• 1666-04-08    Arien Cornelis van Keeckum laat dopen
• 1668-07-12     Meerten Gerrits van der Ham laat dopen
• 1670-00-00    Arien Pieters van Muilwijck trouwt
• 1684-11-09     Jan Teunisse van Keijckum, schipper laat dopen
• 1686-06-05    Jan Dircks van der Lede ondertrouwt
• 1686-11-21     Jan Aerts van de Berg trouwt
• 1687-11-30     Jan Janszzoon de Bruijn, ongetrouwd erft fl. 84,- en op 15-05-1690 fl. 115,-
• 1693-06-03    Jan Hendrickszoon de Jongh trouwt met Stijntie Dircks Bicker
• 1695-11-00     Maagie Gerrits Straver laat dopen
• 1696-05-10     Jan Nijssen laat dopen
• 1696-07-26    Arie Leendertse Kersberg laat dopen
• 1700-06-23    Adriaen Gabrielse Maerelis laat dopen
• 1700-12-25     Joost Eijmertse Vinck, getrouwd met Jannigje Gerrits Huijsman laat dopen
• 1703-00-00    Jan Janse de Bruijn overlijdt
• 1704-03-30    Jan Gerritsen Kersberg en Maagie Jacobse de Wit laten dopen
• 1705-04-10     Cornelis Ariensz. van Keijckum en Crietie Aerts van Blokland laten dopen
• 1705-07-26     Dingen Klaas(je) Rietvelt trouwt met Pieter Ariense de Benschupper
• 1708-04-01     Pieter Damen de Bruijn laat dopen
• 1708-09-30    Ari Knelisse Verkaeijck, getrouwd met Ariaantje Wiltschut laat dopen
• 1708-11-11      Cornelis Janse Tucker laat dopen
• 1710-02-13     Meijnsje Gerrits Kersbergen trouwt
• 1710-01-19     Albert Peterse Backer laat dopen
• 1710-11-23     Willem Eijmertse Vink trouwt met Neeltie Willems Kruijff
• 1713-03-02    Jan Teunisse de Wit, getrouwd met Klaartje Klaas van Dijk, laat dopen
• 1713-04-09    Pieter Cornelisse van Sessen trouwt
• 1713-04-30     Marijgje Joosten van der Ham trouwt met Joost Hen-drickse Bassa
• 1714-04-29     Dirck Jacobse de Wit ondertrouwt
• 1714-05-06     Jan Claase Heijkoop trouwt met Dirckje Peters Keppel
• 1715-03-10     Gerbregt Beerents Copier trouwt
• 1716-04-05     Aert Janse de Vries ondertrouwt
• 1717-06-05     Joost Floren van Zijdervelt ondertrouwt met Hester Ariens van Dam
• 1719-06-17     Leendert Jansen ondertrouwt met Maaigje Geloffen Donk
• 1719-12-15     Gerrit Willemse Straver ondertrouwt met Teuntie Gerrits van der Heden (Heiden?)
• 1720-05-04    Gerrit Gijsberts Spek ondertrouwt
• 1721-06-29     Dirck Jans van der Leede trouwt
• 1721-09-21     Adam Hendrikse Bassa trouwt
• 1722-04-10    Annigje Cornelisse van Sessen trouwt
• 1722-06-28    Metje Huuijbert van der Linden laat dopen
• 1724-02-27    Hendrick de Seeuw laat dopen
• 1729-01-24    Klaas Arijense van Wijck ondertrouwt
• 1729-03-09   Willem Teunisse van Muijen laat dopen
• 1729-05-19    Jan Aertse de Jong trouwt met Ariaantje Ariens Versluijs
• 1729-05-22    Dievertje Adriaans Marelis trouwt met Michiel Claasen Coppelaar

Hoewel er in deze periode talloze onechte kinderen in Lexmond werden gedoopt, zijn er behalve Neel uit 1648 nog twee Lakerveldse vrouwen die als moeder van een kind met een onbekende vader vermeld worden; dit zijn de kreupele Lij in 1696 en Neeltie Ariens, alias Neel in 1696. (Bij deze dopen wordt met nadruk de naam onecht gebruikt.) In de doop en trouwregisters worden nog talloze andere dopen vermeld zonder vader, of zelfs zonder vader en moeder. (Vondelingen misschien?) Hoewel ik me beperk tot de Lakerveldse geschiedenis, toch vier verschillende opmerkingen:

1. Vier onechte kinderen staan elk op naam van ene Hilstien en ene Teun de Teck, beiden vermeld als inwoonsters van Lexmond. (Tussen 1715 en 1730). Erg zachtzinnig waren de schrijvers van de doopregisters trouwens niet in dit soort gevallen. Ik ben o.a. de volgende opmerkingen tegengekomen: onegt, bastaert, kint gebo-ren in hoerdom, moeder een straathoer, vader een Fransman. Tegenwoordig gaat de burgerlijke stand wat voorzichtiger om met de formuleringen van inschrijvingen.

3. In de registers over geheel Lexmond, dus inclusief Achthoven, Kortenhoeven en het “durp” zelf, kan menig potlooier tussen 1630 en 1730 zijn eigen familienaam tegenkomen. Het is zelfs opmer-kelijk hoeveel nog steeds bestaande Lexmondse achternamen al in deze periode vermeld worden. Honkvast volkje die Lexmonders? Voor een groot gedeelte misschien wel. (Dit geldt trouwens ook voor de omliggende dorpen)
4. Mensen die “aan ‘t eind van Lackervelt” woonden, dus ongeveer waar ik dit zit te schrijven, lieten hun kinderen soms in Meerkerk dopen, enkelen daarvan worden ook in de Lexmondse registers vermeld. Helaas zijn de Meerkerkse doopregisters over deze periode in 1827 uit de Hervormde pastorie gestolen, en nooit meer teruggevonden. De kist waarin ze zaten werd op 5 mei 1880 leeg uit het Merwedekanaal gebaggerd (Bron: “Het Kontakt” van 27 mei 1999.)

Doordat de medische kennis en zorg in de genoemde periode, vergeleken met 1999, op een laag niveau stonden, overleden relatief veel moeders in het kraambed en verscheen menig vader alleen voor het doopvont. Dit is zomaar een historisch gegeven, maar de ellende achter deze vierde opmerking zal vaak onbe-schrijflijk zijn geweest

Verder mijn diepe bewondering voor H. de Bruin te Boxmeer, die de Lexmondse doop- en trouwregisters uit deze periode in een computer-bestand vastlegde. Het aantal uren dat hij hierin gestoken heeft moet enorm zijn. Als illustratiemateriaal volgen hierbij twee voorbeelden uit de genoemde registers. Deze twee voorbeelden geven tevens de problemen van de archiefonderzoeker weer. (Moeilijk leesbaar, half verteert, dan wel aangevreten door ongedierte)

Hier volgen de twee fragmenten:

1. De doop van JANNIGJE MELISSE BIJMAN in 1688 (Rechter bovenhoek verteert, en achternaam moeder onbekend.)

Tekst:
1688 den (is?) gedoopt Jannig het kint van melisse Janse, de moeder Maaijken …..
getuijgen marrigie de (moeder?) van kornelis (riet?) op lakerveldt

2. De ondertrouw en trouwinschrijving van BASTIAEN HEN-DRICKSZ. BURGGRAEFF en dezelfde JANNIGJE MELISSE BIJMAN in 1712.

Tekst:
Bastiaan Hendriksz.Burggraaf J:M. (jongeman) Van Lakervelt en Jannigie Melisse Bijman J:D. (jongedochter) van Lakervelt en beijden woonende, (aldaar?) zijn bij ons in wettige Ondertrouw op genomen op den 20^e februarij 1712. ende getrout tot Lexm op den 6 Maart 1712.

Tot slot: beiden werden zeker voor die tijd in goede gezondheid hoogbejaard: Bastiaan minstens 77 jaar, en Jannigje minstens 80 jaar. Bovendien kregen ze 12 kinderen. De laatste werd geboren toen pa Bastiaan 55 jaar oud was.
Dit lijkt me echt een interessant einde voor deze korte aflevering.

Over dit perceel is nog veel meer bekend, maar dit past beter binnen een ander verhaal.