Walter van Zijderveld
Zoals elk jaar gebeurde, gaf Drukkerij Hansum te Ameide rond de jaarwisseling 1954/1955 de Nieuwjaarsgroet uit. Dit krantje werd huis aan huis bezorgd in Ameide, Tienhoven en Lexmond. Over Lexmond in 1954 werd daarin het volgende geschreven:
Ook in Lexmond is het jaar 1954 oud geworden. Als we het jaar, dat voorbij ging, in onze herinnering terugroepen, dan kunnen we zeggen dat 1954 een jaar was net als andere jaren. Er werd geklaagd en gedankt.
Geklaagd werd er! Eerst over de droogte in het voorjaar. Toen over de regen in de zomer, over de regen in de herfst en over de regen in de winter. En toch was het geen slecht jaar.
Er werd ook gedankt. Nog nooit waren de dankstondcollecten zo hoog, in beide kerken. Bij verschillende gelegenheden werd een beroep gedaan op de Lexmondse bevolking en telkens kwam er geld. Voor de uit het Oosten verdreven vluchtelingen werd kortgeleden nog ongeveer f 1000,- ingezameld.
Het kerkelijk leven in Lexmond gaf weinig nieuws te zien. Het was voor de Ned. Hervormde gemeente telkens weer teleurstellend te moeten ervaren, dat nog geen der beroepen predikanten aan de roeping naar Lexmond gehoor gaf. Het kerkgebouw, dat wel heel bouwvallig geworden was, wordt nu gerestaureerd. Het lied van de arbeid, dat we nu kunnen beluisteren in het geluid van troffel en hamer, klinkt iedere rechtgeaarde Lexmonder als muziek in de oren.
Vanuit de Geref. Kerk hoorden we ook van verbouw- en uitbreidingsplannen. We hopen dat de kerk van Lexmond, in zijn beide verschijningsvormen, in 1955 dichter bij de verwezenlijking van de plannen moge komen. Dat het stoffelijke welzijn gepaard moge gaan met geestelijke opbloei is onze hartelijke wens.
Het burgerlijke leven vond ongestoord voortgang. De verbetering en verfraaiing van onze Dorpsstraat kwam tot stand. En het is een stap vooruit. Herstel en vernieuwing van oude huizen en gevels zagen we ook. Het streven naar verbetering met behoud van het oude karakteristieke kan alleen maar worden toegejuicht. Vlak bij de kom en zelfs in de kom vinden we nog een aantal stinksloten. Wanneer we die eind 1955 niet meer terug zouden vinden, zou dat niet als verlies worden opgevat!
De woningbouw in 1954 stond stil. De voorbereiding van de bouw ging door en de plannen voor negen nieuwe woningen zijn in een vergevorderd stadium. Moge het ideaal van de bouwvereniging “De Goede Woning”, aan iedere Lexmonder een goede woning te kunnen aanbieden, daardoor in 1955 verder worden benaderd.
Bevolkingstoename van betekenis was er niet in 1954. Wel werden er 35 kinderen geboren en overleden slechts 15 ingezetenen, maar door meerder vertrek dan vestiging werd dit voordelig verschil vrijwel opgeheven.
De Lexmondse verenigingen ontplooien een gezonde activiteit. We vierden met elkaar een goed Oranjefeest. Vele vergaderingen en uitvoeringen zijn een teken van de kracht van onze verenigingen. Voor 1955 hebben we op het verlanglijstje nog het bekende punt: een goed verenigingsgebouw.
Het zakenleven in Lexmond profiteerde van de hoogconjunctuur. Landbouw, veeteelt en fruitteelt hadden, ondanks het ongunstige weer, een gunstig jaar. Allerwege ziet men in ons dorp levendige bedrijvigheid. De firma van Eck begon een nieuwe auto-spuiterij. Zaken vernieuwden en breidden uit. Men mag met dankbaarheid constateren, dat er welvaart heerst in Lexmond.
Tenslotte kunnen we niet beter doen, elkaar naar goede oude ge-woonte welgemeend toe te roepen: ‘Veel heil en zegen voor 1955”.
Er werd rond de jaarwisseling nog een ander krantje huis aan huis verspreid. Dat was het Nieuwjaarsblad Meerkerk en Omstreken, 1954-1955, dat werd uitgegeven door Drukkerij A. Schouten in Meerkerk (Telefoon 1!). Hierin komt onderstaand artikel Lexmond in 1954 voor, dat geschreven werd door gemeente-secretaris G. Janssen. Het bevat meer gedetailleerde gegevens dan bovenstaand artikel.
“Een jaar zinkt in der tijden nacht”. Deze dichtregel van Samuel J. van den Bergh is weldra ook van toepassing op het jaar 1954. Nog eens willen wij een blik terugwerpen op hetgeen ons aller aandacht trok.
In de eerste plaats willen wij noemen de restauratie der Hervormde kerk. In de eerste plaats een bedehuis, maar toch ook een monument, waartegen elke Lexmonder met ontzag opziet. Eindelijk kon op 18 October de aannemer met zijn werkers het gebouw binnentrekken. Veel zal er nog moeten gebeuren, maar het begin is er! Ondertussen moeten de kerkdiensten gehouden worden in de werkplaats van Van Eck, een noodoplossing zolang er geen noodkerk is. Een zorg voor de Hervormde Gemeente is ook de predikantsvacature, die ondanks diverse beroepen nog onvervuld is. Maar misschien komt ds. Westland over uit Waarder?
De postcommandant der rijkspolitie J. Visser werd overgeplaatst naar Vianen; zijn plaats wordt nu ingenomen door Versluijs uit Krabbendijke. Aan de gemeenteontvanger J.M. de Jong werd op zijn verzoek eervol ontslag verleend. En aanstonds neemt “tante Klaar” ook haar ontslag: mej. K.J. van Luyt doet bij het aanbreken van 1955 “De drie snoeken” over aan J. van Dijk; we zullen haar missen na bijna 33 jaar trouwe dienst!
Op 9 September hielden we het Oranjefeest. De optocht des morgens slaagde uitstekend, de schoolkinderen speelden na de zanghulde voor de burgemeester in het zonnetje, jammer dat de ringrijderij en de volksspelen letterlijk in het water vielen. Maar het concert van “De Bazuin” en de stoelendans maakte alles weer goed. Aan de versiering en verlichting was veel zorg besteed.
Niet onvermeld mag blijven het bezoek waarmede Sint Nicolaas ons opnieuw, in kinderkring en via de schoorsteen, vereerde; we zagen hem zelfs op de 17e december nog een club bezoeken. Het getal stoute kinderen en grote mensen viel erg mee; van de zak voor transport naar Spanje behoefde hij geen gebruik te maken.
Wat knapte de Dorpsstraat op! Geen gehobbel en gestruikel meer, maar een flinke mooie straat waar ieder best over tevreden is! De weggebruiker zal wel het meest in zijn schik zijn met de wegverbetering in Lakerveld, waar men al flink mee opschiet. Volgend jaar komt de straat tussen café Oosterling en de Dorpsstraat aan de beurt. Het zal dan ook moeilijker worden in de sloot te rijden, want de plannen zijn klaar om de watergang tussen dorp en begraafplaats en langs de Laak te dempen. Op de Nes komt een nieuw stukje straat en een complex van 9 woningen. Wellicht zal ook kunnen worden begonnen aan de nieuwe openbare school. Eerder zal een nieuwe kleuterschool, achter de Christelijke school, verrijzen. Activiteit genoeg!
Van de (vele) collecten willen we speciaal de inzameling voor de vluchtelingen memoreren; voor dit doel werd f 925 opgehaald.
Het aantal geboorten bedroeg (tot 18 December) 35, het aantal sterfgevallen 15; cijfers die enigszins gunstiger zijn dan over 1953. Er werden 15 huwelijken voltrokken. De familie de Haan, Dick ten Bergen en Aart de With verlieten ons dorp om in Canada een nieuwe toekomst te vinden.
Het aantal noodwetuitkeringen vermeerderde van 47 tot 51. Voor de begraafplaats werd een rijdende baar aangeschaft. De openbare school ging naar de schoolradio luisteren.
Ook dit jaar kon met de ouden van dagen een tocht worden gemaakt, ditmaal naar Harderwijk. De verschillende verenigingen maakten eveneens hun jaarlijkse trip met bus en regenjas. De fanfare “Excelsior” oogstte lauweren in het Belgische Visé, de zangvereniging “Hosanna” sleepte mooie prijzen in de wacht en “Nieuw Leven” zong evenmin tevergeefs.
De spaarzaamheid zorgde ervoor, dat de spaargelden bij de boerenleenbank stegen met f 200.000 tot f 2,2 millioen.
De eerste helft van het jaar werd gekenmerkt door een langdurig koud en droog weer. Daardoor bleef de groei van het gras beneden het gemiddelde. De zomer daarentegen was buitengewoon nat, hetgeen oorzaak was van een overvloedige hoeveelheid minder goed gras. Ook het najaar was doorlopend nat, waardoor het vee twee à drie weken eerder dan normaal op stal moest. Wel een verschil met 1953!
Met uitzondering van de suiker- en voederbieten gaven de akkerbouwgewassen boven verwachting een goed beschot. Evenzo het fruitgewas. De boomgaarden krijgen voor Lexmond een steeds grotere betekenis. De gebroeders Rietveld bouwden een koelcel, de firma Bikker & van Zessen vergrootte hun cel en E. Spek plaatste een bewaarplaats voor fruit.
Met de beste wensen voor 1955 besluiten we dit overzicht.
G. Janssen.